Jeroen Koolhaas

Het buiten binnen (text: Jeroen Grosfeld)

Je werk als beeldend kunstenaar bewust maatschappelijk een plek en betekenis geven: voor Jeroen Koolhaas bijna vanzelfsprekend. Misschien ook een logisch vervolg op zijn opleiding in de toegepaste kunst van de vormgeving. Soms actief als illustrator of met vormgeving voor modepresentatie. Maar het waren vooral grote projecten van town painting waarvoor hij zich al jaren met ziel en zaligheid inzette. Uiteraard in de favela’s van Rio de Janeiro, maar ook in Haïti, Curaçao, Miami, Amsterdam en Philadelphia. Teamwork ter plaatse. Lokaal draagvlak essentieel. Ambitie en tomeloze inzet al evenzeer.Temidden van dit alles is Jeroen Koolhaas ook die bescheiden, solitaire werker die door toewijding en overtuiging anderen stimuleert en zo het individuele aan het collectieve weet te verbinden.

Inmiddels is de beslotenheid van het atelier belangrijker geworden. Referenties aan de grote projecten blijven spelen en we zien hoe Jeroen Koolhaas die in kleiner bestek verwerkt. Zowel in de grote projecten als in de kunstwerken in het atelier zien we daarbij een vergelijkbaar spanningsveld: figuratief of non figuratief.

Favelapainting startte met grote figuratieve schilderingen waarbij de bebouwing drager was van een afbeelding. Zoals bijvoorbeeld uit 2007, de jongen met de vlieger met bebouwing van de favela op de achtergrond. Op zichzelf een pakkend beeld waarvoor een drietal achtergevels langs een sportveld als ‘drager’ dienen. Tekenend is dat die achtergevels als het ware deel uitmaken van een groter geheel dat op die schildering op de achtergrond staat uitgebeeld. In andere, veelal latere townpainting projecten zijn stad en bebouwing onderwerp en drager inéén. Bebouwing krijgt door beschildering in kleurige composities een nieuw gezicht en dat vooral als versterking van een identiteit die er al was. Een harmonieus geheel van nieuwe accenten op een verweerde ondergrond van een verleden dat zo aan nieuwe toekomst verbonden wordt.

In de houtmozaïeken met beschildering heeft Jeroen Koolhaas in zijn atelier een pakkende follow up gevonden van zijn town painting. Meer dan zijn figuratieve schilderijen geven die mozaïeken een directe uitdrukking aan de droom die eerder in het groot speelde. Variëteit en toeval in vorm binnen een kader.
Verweerdheid die er was of ook weer terug mag keren. Kleur in schakeringen, mede bepaald door ondergrond of lichtval, soms ineens dekkend en fel. In klein bestek wat er groot kan zijn of dus gewoon ook is. Variëteit verenigd in eenheid.

De mozaïekschilderijen: als objecten zichzelf dus, maar ook de neerslag van het optimisme waarmee iemand op jonge leeftijd vooral de hele wereld te lijf wilde.

Zo’n directe rijm van het grote met het kleine formaat, zonder een kunstmatig aandoende vertaalslag is iets wat we meestal alleen zien bij ervaren, goede kunstenaars. Zonder Jeroen Koolhaas te willen belasten met onnodige pretenties trek ik de vergelijking met het werk van Kurt Schwitters. Diens grote droom van een alomvattende binnenwereld van zijn Merzbau is bewaard gebleven in de schitterende, subtiele collages en reliëfs van zijn Merzbilder. Een stimulerende gedachte hopelijk voor ieder die zich aan een kunstwerk van Jeroen Koolhaas wil wagen.